Współczesne przedsiębiorstwa są pod coraz większą presją, aby transparentnie komunikować swój wpływ na środowisko w ramach raportowania ESG (Environmental, Social, and Governance). Chociaż raportowanie środowiskowe staje się standardem, a nawet obowiązkiem regulacyjnym (jak w przypadku Dyrektywy CSRD), proces ten jest złożony i podatny na błędy. Niewłaściwe lub niekompletne dane środowiskowe mogą podważyć wiarygodność firmy, narazić ją na krytykę (w tym zarzuty o greenwashing) i utrudnić podejmowanie strategicznych decyzji.

Identyfikacja i unikanie typowych pułapek jest kluczowe dla stworzenia wartościowego raportu, który buduje zaufanie wśród interesariuszy – od inwestorów i klientów po pracowników i regulatorów. Poniżej przedstawiamy najczęstsze błędy w środowiskowym filarze raportowania ESG oraz sprawdzone metody, jak ich unikać.

1. Niska Jakość i Kompletność Danych Środowiskowych

To jeden z najbardziej fundamentalnych problemów. Dane dotyczące zużycia energii, wody, emisji gazów cieplarnianych czy ilości odpadów są często zbierane z różnych źródeł, w różnym formacie i z różną dokładnością. Braki w danych, nieścisłości czy niespójności metodyk gromadzenia danych w różnych oddziałach firmy prowadzą do zafałszowanego obrazu wpływu na środowisko.

Jak unikać:

• Standaryzacja procesów: Opracowanie jasnych, jednolitych procedur zbierania danych dla wszystkich jednostek organizacyjnych.
• Systemy IT: Wdrożenie lub wykorzystanie istniejących systemów informatycznych do centralizacji i zarządzania danymi środowiskowymi.
• Szkolenia: Regularne szkolenie personelu odpowiedzialnego za gromadzenie danych w zakresie prawidłowych metodyk i korzystania z systemów.
• Weryfikacja: Wprowadzenie wewnętrznych mechanizmów weryfikacji danych przed ich wykorzystaniem w raporcie.

2. Brak Oceny Istotności (Materiality Assessment)

Firmy często raportują o tym, co jest najłatwiejsze do zmierzenia lub co wydaje się modne, pomijając kwestie, które są rzeczywiście najbardziej istotne dla ich specyfiki działalności i kluczowych interesariuszy. Pominięcie istotnych ryzyk lub szans środowiskowych sprawia, że raport jest mało użyteczny.

Jak unikać:

• Formalna ocena istotności: Przeprowadzenie strukturyzowanego procesu identyfikacji i priorytetyzacji tematów ESG (w tym środowiskowych) we współpracy z kluczowymi interesariuszami (pracownikami, klientami, dostawcami, społecznościami lokalnymi, inwestorami).
• Dostosowanie do standardów: Wykorzystanie wytycznych ram raportowania (np. GRI, ESRS) do przeprowadzenia oceny istotności.
• Jasne uzasadnienie: Wskazanie w raporcie, w jaki sposób dokonano oceny istotności i dlaczego wybrane tematy są kluczowe.

3. Niska Przejrzystość i Ryzyko Greenwashingu

Ukrywanie negatywnych informacji, prezentowanie tylko pozytywnych aspektów działań środowiskowych, używanie ogólnikowych sformułowań bez podania konkretnych danych – to prosta droga do oskarżeń o greenwashing, czyli tworzenie pozorów bardziej ekologicznej firmy, niż jest w rzeczywistości.

Jak unikać:

• Szczerość i balans: Przedstawianie zarówno sukcesów, jak i wyzwań oraz planów na przyszłość w zakresie poprawy wyników środowiskowych.
• Konkretne dane: Używanie mierzalnych wskaźników (KPIs) i prezentowanie danych liczbowych popartych metodyką.
• Wyjaśnienie kontekstu: Opisywanie tła działań, wyzwań sektorowych i celów długoterminowych.
• Weryfikacja zewnętrzna: Rozważenie poddania raportu lub kluczowych danych niezależnej weryfikacji przez stronę trzecią.

4. Niespójność Metodologii i Zakresu Raportowania

Zmiana sposobu obliczania wskaźników (np. śladu węglowego) lub zakresu danych (np. włączenie lub wykluczenie pewnych jednostek organizacyjnych czy kategorii emisji – Zakres 1, 2, 3) bez wyraźnego wyjaśnienia i, jeśli to możliwe, przeliczenia danych z poprzednich okresów. Utrudnia to porównywanie wyników rok do roku i ocenę postępów.

Jak unikać:

• Jasna metodyka: Opisanie w raporcie metodyki zbierania i obliczania poszczególnych wskaźników środowiskowych.
• Stabilny zakres: Zdefiniowanie i utrzymanie spójnego zakresu raportowania (które podmioty i które dane są uwzględnione).
• Uzasadnienie zmian: W przypadku konieczności zmiany metodyki lub zakresu, jasne wyjaśnienie przyczyn i, jeśli to możliwe, zaprezentowanie danych historycznych skorygowanych zgodnie z nową metodologią.

5. Brak Zaangażowania Interesariuszy i Wewnętrznych Procesów Zarządzania

Raportowanie ESG nie powinno być jedynie zadaniem działu zrównoważonego rozwoju czy marketingu. Brak zaangażowania kluczowych działów (operacyjnych, finansów, zarządu) w proces zbierania danych, definiowania strategii i weryfikacji treści raportu prowadzi do powstawania błędów i braku „własności” danych w całej organizacji.

Jak unikać:

• Zespół ESG: Powołanie interdyscyplinarnego zespołu odpowiedzialnego za raportowanie i zrównoważony rozwój.
• Procesy wewnętrzne: Wbudowanie zbierania danych środowiskowych w codzienne procesy operacyjne i zarządcze.
• Odpowiedzialność: Przypisanie odpowiedzialności za poszczególne obszary danych konkretnym osobom lub działom.
• Komunikacja wewnętrzna: Budowanie świadomości ESG i znaczenia raportowania wśród pracowników na wszystkich szczeblach.

Środowiskowe raportowanie ESG to nie tylko obowiązek, ale także szansa na lepsze zrozumienie własnego wpływu na planetę, identyfikację ryzyk i szans oraz budowanie przewagi konkurencyjnej. Unikanie wymienionych błędów wymaga strategicznego podejścia, inwestycji w procesy i systemy oraz silnego zaangażowania całej organizacji. Stosowanie się do najlepszych praktyk i ciągłe ulepszanie podejścia zapewnia wiarygodne i wartościowe raportowanie ESG.

Prawidłowe raportowanie środowiskowe wymaga nie tylko wiedzy merytorycznej, ale także skutecznego zarządzania danymi i procesami. Wsparcie ekspertów w tym obszarze może znacząco przyspieszyć i usprawnić ten proces. Zapraszamy do zapoznania się z ofertą IESerwis.

Artykuł zewnętrzny.